Γυναίκες σαμουράι!

Όλος ο κόσμος γνωρίζει τους περίφημους Ιάπωνες πολεμιστές σαμουράι. 

Πειθαρχημένοι, εξαιρετικά εκπαιδευμένοι, τελειοποίησαν την πολεμική τους τέχνη κι έγιναν φόβος και τρόμος στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου. 

Πόσοι όμως γνωρίζουν ότι υπήρχαν και θηλυκοί πολεμιστές στην Ιαπωνία που ποτέ δεν αναγνωρίστηκαν ως ισότιμες με τους άντρες, αν και ταξικά ανήκαν στους «μπούσι», όπως και οι σαμουράι; 

Το όνομά τους ήταν, Όνα-μπουγκέισα. 

Παρά το γεγονός ότι η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως αναρίθμητους γυναικείους σκελετούς στα πεδία των ιαπωνικών μαχών, οι ιστορικοί τις παρέλειπαν συνήθως από τις μαρτυρίες τους. Η πρώτη αναφορά σε αυτές γίνεται το 200 μ.Χ.

Οι «Όνα μπουγκέισα» συνήθως, δεν χρησιμοποιούσαν τα σπαθιά «κατάνα» που είχαν οι άνδρες Σαμουράι, αλλά προτιμούσαν τα λεγόμενα «ναγκινάτα», πιο ελαφριά και ευέλικτα που κύρτωναν στην άκρη. ‘Ηταν μακρύτερα και έτσι επέτρεπαν στις γυναίκες σαμουράι να μονομαχούν πιο αποτελεσματικά εναντίον πιο ψηλών και στιβαρών αντιπάλων. Επίσης χρησιμοποιούσαν τόξα και βέλη.  Στις μάχες χρησιμοποιούσαν και το «ταντοζούτσου», πολεμική τέχνη με μαχαίρι, το οποίο ονομαζόταν «καϊκέν». Εμφανίσθηκαν στην ιστορία από ανάγκη. Όταν οι σύζυγοί τους έλειπαν στην μάχη, ήταν καθήκον τους να υπερασπιστούν τα σπίτια τους.  

Η πιο γνωστή Όνα-μπουγκέισα είναι η Αυτοκράτειρα Ζινγκού. 

Ο μύθος λέει ότι μετά τον θάνατο του συζύγου της, Αυτοκράτορα Τσούαϊ, 

η Ζινγκού οδήγησε τον στρατό σε εισβολή και κατάκτηση της Κορέας, χωρίς να χυθεί ούτε μία σταγόνα αίμα.... 

Κατόπιν χρησιμοποίησε την εξουσία της για να προωθήσει οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές. Πολλούς αιώνες μετά, στα τέλη του 19ου αιώνα, έγινε η πρώτη γυναίκα που κόσμησε ιαπωνικό χαρτονόμισμα.

Η Τομόε Γκοζέν ήταν διάσημη «όνα μπουγκέισα» που διέπρεψε στα τέλη του 12ου και τις αρχές του 13ου αιώνα. Οι περιπέτειές της αποθεώθηκαν από τους καλλιτέχνες. Μάλιστα πήρε μέρος στην μάχη του Αβαζού και σκότωσε δύο από τους πιο γνωστούς ηγεμόνες της εποχής της. Στην «Ιστορία του Χεϊκε» – που θεωρείται η «Ιλιάδα» της Ιαπωνίας και γράφτηκε τον 14ο αιώνα – αναφέρεται ότι «η Τομόε ήταν εντυπωσιακά όμορφη, με λευκό δέρμα, μακριά μαλλιά και όμορφα χαρακτηριστικά. 

Ήταν εξαιρετικά δυνατή τοξότης, και στο σπαθί άξιζε όσο χίλιοι άνδρες. ‘Ηταν πάντα έτοιμη να αντιμετωπίσει ένα δαίμονα ή ένα θεό, καβάλα ή πεζή. Μπορούσε να δαμάσει ατίθασα άλογα, με μεγάλο ταλέντο».

Η Τομόε δεν ήταν γέννημα του θρύλου αλλά τρόμος με σάρκα και οστά. Εκπαιδευμένη μηχανή του θανάτου, άφησε μια διαχρονική κληρονομιά στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου και έγινε συνώνυμη της γυναικείας περιπέτειας με τον πόλεμο.

Ακόμα πιο ιδιαίτερο είναι το γεγονός ότι η αυστηρή και πατριαρχική τάξη των σαμουράι τη δέχτηκε στις τάξεις της, γεννώντας ένα σύμβολο γυναικείας χειραφέτησης σε περιόδους που ο ρόλος της γυναίκας παραήταν περιορισμένος κοινωνικά.

Η Χότζο Μασάκο ήταν άλλη μία όνα-μπουγκέισα. 

Όταν γεννήθηκε η Χότζο Μασάκο, το 1156, οι γονείς της ήταν ακόμη έφηβοι και έτσι μεγάλωσε από κυρίες επί των τιμών και γκουβερνάντες, σε έναν κόσμο που σπαρασσόταν από πολεμικές συγκρούσεις. Στο Κιότο, την πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, βρισκόταν στο απόγειό της η Εξέγερση Χοόγκεν με τον Αυτοκράτορα-μοναχό Τόμπα και τον Αυτοκράτορα Σουτόκου να αντιμάχονται σχετικά με το ποιος θα γίνει ο επόμενος Αυτοκράτορας. Η Μασάκο εκπαιδεύτηκε στην ιππασία, το κυνήγι και το ψάρεμα και έτρωγε μαζί με τους άντρες και όχι με τη μητέρα, την αδελφή της και τις υπόλοιπες γυναίκες του οίκου. Το 1192, ο σύζυγος της Μασάκο, Γιοριτόμο, αναγορεύτηκε Σογκούν από τον Αυτοκράτορα-μοναχό Γκο-Σιρακάουα, ο οποίος πέθανε αργότερα εκείνη τη χρονιά. Τότε, εκείνος αναδείχθηκε στον πιο ισχυρό άνθρωπο στην Ιαπωνία, ιδιότητα που μεταβιβάστηκε επίσης και στη Μασάκο.  Η Χότζο Μασάκο πέθανε το 1225, σε ηλικία 69 ετών. Λόγω της πραγματικά από μοναστηρίου ηγετικής επιρροής της, έγινε γνωστή ως «άμα-σογκούν» ή «σογκούν-μοναχή».

Η άλλη διάσημη γυναίκα-σαμουράι Νακάνο Τακέκο έζησε τον 19ο αιώνα. Ενώ ηγείτο επίθεσης εναντίον των αυτοκρατορικών στρατευμάτων της Ισπανίας, στα νότια της χώρας, πυροβολήθηκε στο στήθος. Γνωρίζοντας ότι σε λίγο θα πεθάνει, ζήτησε από την αδελφή της Γιούκο να της κόψει το κεφάλι και να το θάψει, ώστε να μην μπορέσουν οι εχθροί να το κρατήσουν ως τρόπαιο. 

Προς τιμήν της ανεγέρθηκε μνημείο δίπλα στον τάφο της, στο ναό Χοκάι, στην κατασκευή του οποίου συνέβαλλε και ο Ναύαρχος του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού, Ντέουα Σιγκέτο, ο οποίος κατάγεται από το Αϊζού. Κατά τη διάρκεια του ετήσιου φθινοπωρινού φεστιβάλ του Αϊζού, μια ομάδα νεαρών κοριτσιών που φορούν χάκαμα και λευκές υφασμάτινες ταινίες στο κεφάλι, συμμετέχουν στην πομπή, τιμώντας την Τακέκο και τις πολεμίστριες του Τζόσιγκουν.

Τα επόμενα χρόνια οι σαμουράι κατέλαβαν αξιώματα στην αυτοκρατορική Ιαπωνία. Περισσότερο γραφειοκράτες παρά πολεμιστές, βρίσκονταν συνεχώς στο σπίτι, οπότε δεν υπήρχε ανάγκη εκπαίδευσης των γυναικών. Εκείνες πλέον έπρεπε να γίνουν τέλειες μητέρες και νοικοκυρές και περισσότερο χρησιμοποιούνταν σαν «κτήματα» των συζύγων τους, παρά ως σύντροφοι. 

Οι Όνα-μπουγκέισα πάντως, έγραψαν τη δική τους ιστορία, έχοντας μάλιστα και συμβολή στη διαμόρφωση οικονομικών και κοινωνικών προτύπων στην Ιαπωνία.