Σαλονικιές αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις

Ο ένστικτο της επιβίωσης είναι πολύ ισχυρό σε όλα τα έμβια όντα. Έτσι μέσα στην κρίση, απολυμένοι, άνεργοι, φιλάνθρωποι, οπορτουνιστές αλλά και αθεράπευτα ονειροπόλοι βρήκαν τρόπους και για να επιβιώσουν αλλά και να ωφελήσουν την κοινωνία που περνά δύσκολες ώρες. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι αυτοδιαχειριζόμενες, συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, η έλλειψη "αφεντικών", η ομαδική λήψη αποφάσεων, η απουσία κερδοφορίας αποτελούν τη βάση της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας. Οι συμμετέχοντες διαχειρίζονται οι ίδιοι το προϊόν της εργασίας τους, δηλαδή το τι και το πώς θα παράγουν, στη βάση μιας ελεύθερης σχέσης ισότιμης συνεργασίας. Συνήθως οι αμοιβές μοιράζονται ισόποσα αφού αφαιρεθούν τα λειτουργικά  και λοιπά έξοδα της επιχείρησης.
Στη Θεσσαλονίκη της κρίσης έχουν κάνει την εμφάνισή τους αρκετές επιχειρήσεις του είδους, ο κόσμος τις έχει αγκαλιάσει και ο καιρός θα δείξει ... Αναφέρω ενδεικτικά κάποιες:

Ο συνεταιρισμός “Βίος Coop” με αντικείμενο τη δημιουργία ενός συνεταιριστικού μη κερδοσκοπικού παντοπωλείου στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας. Την άνοιξη του 2012 ιδρύθηκε ο συνεταιρισμός και το χειμώνα του 2013 άνοιξε το παντοπωλείο (Κων. Καραμανλή 42).
Ο Βίος χαρακτηρίζεται για την άμεση δημοκρατική του λειτουργία, με εναλλαγή των μελών του ΔΣ κάθε χρόνο στις θέσεις ευθύνης, καθώς και εναλλαγή των ρόλων των εργαζομένων-μελών στο κατάστημα. Αποδείχθηκε με το πέρασμα του χρόνου ότι η εναλλαγή είναι θετική για την ενίσχυση της συνεργατικότητας, της συλλογικότητας και τελικά της αποτελεσματικότητας του συνεταιρισμού γενικότερα.
Το 2015, ο “Βίος Coop” ξεκίνησε συνεργασία με διεθνώς αναγνωρισμένης αξίας εργαστήριο του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το οποίο θα πραγματοποιεί δειγματοληπτικές χημικές αναλύσεις προϊόντων του καταστήματος. Με τη συνεργασία αυτή, προστίθεται ένα ακόμα επίπεδο ελέγχου, αξιολόγησης και αξιοπιστίας της ποιότητας των προϊόντων του Βίος. Ο «Βίος Coop» είναι κοινωνικά αλληλέγγυος με το «Πελίτι» και στηρίζει τις παραδοσιακές ποικιλίες ενάντια στην εισαγωγή των μεταλλαγμένων και των πατεντών διεθνών εταιριών.

Το καφέ μπαρ Ντόμινο βρίσκεται δίπλα στη Ροτόντα (Φιλίππου 80). Σερβίρει κρασιά από μικρούς παραγωγούς, μεραμπελλιώτικη ρακή, κρύα πιάτα, καφέδες με συνοδεία χειροποίητων γλυκών σε τιμές απίστευτα χαμηλές. Κατά καιρούς φιλοξενεί εκθέσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα και live σχήματα.
  Η μη κερδοσκοπική εταιρία ”κοινωνική συνεταιριστική” είναι η συνέχεια της κολεκτίβας "ζερμινάλ" και αποτελεί ένα βιοποριστικό εγχείρημα το οποίο βασίζεται στις αρχές της αυτοδιαχείρισης.

Το Belleville Sin Patron (Όμορφη πόλη χωρίς Αφεντικό) είναι ένα συνεργατικό καφέ-bar-βιβλιοπωλείο, μουσική σκηνή  που έστησε μια ομάδα νέων (Φιλίππου 80-82). Όσον αφορά τις εργασίες, όλοι τα κάνουν όλα και εναλλάσσονται στα πόστα εργασίας.  Προμηθεύονται απευθείας από παραγωγούς όλα τα κρασιά, το τσίπουρο και τη ρακή κι έτσι οι τιμές παραμένουν χαμηλές. Το καφέ λειτουργεί και ως βιβλιοπωλείο αλλά και ως αναγνωστήριο, ενώ πουλά τα βιβλία σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές.

Οι Ακυβέρνητες Πολιτείες, ένα Συνεργατικό Βιβλιοπωλείο-Καφέ πάνω στη Αλ. Σβώλου 28, μας προσκαλεί να απολαύσουμε το καφέ μας και να χαθούμε στο μαγικό κόσμο των βιβλίων.  Είναι μια συνεργατική προσπάθεια ανθρώπων που αγαπούν το βιβλίο.  "Αποφασίσαμε να ανοίξουμε ένα συνεργατικό βιβλιοπωλείο- καφέ που έχει στόχο να προάγει το βιβλίο το οποίο κεντρίζει και όχι απλά διασκεδάζει. Επίκεντρο σ’ αυτή την προσπάθεια είναι οι Ακυβέρνητες Πολιτείες, οι Πολιτείες των ελεύθερα συνεταιριζόμενων παραγωγών, οι Πολιτείες των ελεύθερα σκεπτόμενων ανθρώπων.“ λέει ένα από τα μέλη του συνεργατικού βιβλιοπωλείου, ο Χρήστος Μανούκας. Και συνεχίζει: «Έχουμε ένα όρο στο συνεργατικό βιβλιοπωλείο, όποιος είναι συνέταιρος είναι και εργαζόμενος και δεν μπορεί να υπάρξει και εργαζόμενος χωρίς να είναι συνέταιρος. Μ’ αυτήν την έννοια δεν έχουμε σχέσεις μισθωτής εργασίας. Ένας μελλοντικός στόχος θα ήταν να αποδεσμευτεί το βιβλίο από όρους αγοράς και να γίνει το βιβλίο ελεύθερη γνώση. Προβαίνουμε σε τέτοιες προσπάθειες, όσο μπορούμε, στηρίζουμε την ελεύθερη διάθεση βιβλίων μέσω internet και της ιστοσελίδας μας.”